Awaria nośnika na którym są ważne dane to ogromny cios dla jego właściciela. Wiele osób w takiej sytuacji zastanawia się co zrobić, czy jest jakiś darmowy program do odzyskiwania danych, który rozwiąże sprawę.
Sytuacja niestety jest trochę bardziej skomplikowana, a w tym artykule postaramy się przybliżyć czym jest odzyskiwanie danych i dlaczego są to kosztowne usługi.
Kto potrzebuje usług odzyskiwania danych?
Tak naprawdę każdy, kto nie robi cyklicznych kopii zapasowych prędzej czy później obudzi się w sytuacji bez dostępu do swoich plików. Z tego wynika też kolejna sprawa odnośnie kosztów odzyskania danych. Jeśli mamy aktualne kopie zapasowe to cena odzyskania danych będzie praktycznie zerowa.
Jeśli użytkownik nie posiada kopii zapasowej, a utracone dane są ważne można przyjąć dwie metody postępowania.
- Nie zalecana przez nas, ale wybierana przez niektóre osoby, to odzyskiwanie danych samodzielne lub przy pomocy znajomych informatyków oraz poradników internetowych.
Jest to metoda obarczona ogromnym ryzykiem, ponieważ statystycznie większość dysków twardych, przenośnych czy SSD ma fizyczne uszkodzenia. Znalezione w internecie darmowe programy lub rozwiązania nie zabezpieczają w locie danych klienta i często zdarzają się sytuacje w których po program widzi dane, ale przy próbie ich kopiowania dysk ulega uszkodzeniu lub zawiesza komputer.
Brak doświadczenia powoduje również inne błędy użytkowników jak np. próby zapisu danych na nośnik z którego są one odzyskiwane. Jest to tak częsty błąd, który powoduje nadpisanie danych na dysku i ogromne szkody, że musimy o nim napisać.
Kolejna bardzo niebezpieczna sytuacja z jaką często zjawiają się nasi klienci to samodzielnie rozebrane nośniki. Należy pamiętać, że rozebranie dysku powinno nastąpić w specjalnym pomieszczeniu, które zachowuje odpowiednią czystość powietrza. Dyski, które trafiają do nas po samodzielnym rozbieraniu wymagają przeważnie specjalnego czyszczenia, którego koszt waha się od 1000 do 3000 zł. Gdyby nie ingerencja osób niepowołanych większość z tych zleceń udałoby się pewnie w tych kosztach zamknąć.
Warto zaznaczyć, że przy użyciu profesjonalnego sprzętu wiele dysków udaje się uruchomić modyfikując ich wewnętrzne oprogramowanie i nie wymaga to żadnej wewnętrznej ingerencji.
- Inne podejście to oddanie dysku do profesjonalnej firmy, która posiada odpowiednie zaplecze oraz doświadczenie. Z pewnością niesie to za sobą koszt, ale rośnie również bezpieczeństwo i skuteczność odzyskania danych.
Obecnie w Polsce funkcjonuje kilkanaście profesjonalnych laboratoriów, a niektóre z nich jak nasze oferują bezpłatną wycenę.
W zależności od rodzaju uszkodzenia zostaną wdrożone procedury, które ograniczą ryzyko kolejnych awarii i utraty danych.
Technologie do odzyskiwania danych.
Z rozmów z naszymi klientami wynika, że powszechne wyobrażenie na temat odzyskiwania danych jest takie, iż wystarczy przełożyć talerze dysku do jakiegoś uniwersalnego urządzenia i zaraz pliki będą skopiowane. Co do ceny to wiele osób myśli, że jeśli dysk kosztuje kilkaset złotych to usługa nie powinna przekroczyć stu.
Niestety w realnym życiu jest zupełnie inaczej. Mimo tego, że nośniki takie jak dyski HDD, dyski SSD czy małe NAS –y są relatywnie tanie to samo odzyskanie danych w przypadku awarii takie nie jest.
Profesjonalne narzędzia, w które musi być wyposażone każde laboratorium to koszt setek tysięcy złotych. Umożliwiają one przede wszystkim wymianę informacji na poziomie serwisowym, naprawę uszkodzonych fragmentów oprogramowania dysku czy sprawdzenie parametrów kalibracji głowic, jeśli jest potrzeba ich wymiany.
Wyposażanie profesjonalnego laboratorium to przede wszystkim:
- Specjalne czyste pomieszczenie w którym bez obaw można otworzyć dysk
- Specjalistyczne kontrolery z oprogramowaniem serwisowym do pracy z dyskami różnych producentów.
- Oscyloskop
- Programatory pamięci
- Magazyn dysków na części
- Narzędzia ręczne
- Odpowiednia ilość nośników na dane klienta i kopie zapasowe
- Bezpieczne miejsce z ograniczonym dostępem na dane klientów.
- Specjalistyczne oprogramowanie do analizy dysków oraz odzyskiwania danych z uszkodzonych systemów plików, serwerów NAS i macierzy RAID
Darmowe i tanie programy i narzędzia z internetu
W odróżnieniu od profesjonalnych rozwiązań, które już na etapie diagnozy dysku automatycznie wykonują kopie oprogramowania wewnętrznego dysku oraz danych klienta, darmowe rozwiązania są wszędzie reklamowane. Musimy tu stanowczo zaznaczyć, że żaden z tanich programów czy ich darmowych wersji nie nadaje się do pracy z uszkodzonymi dyskami mim, że czasem są tak reklamowane.
Najpopularniejsze z dostępnych w internecie programów jak Recuva czy R-Studio faktycznie potrafią pomóc w razie małych awarii systemów plików jak partycja RAW czy brak litery dysku po jego podłączeniu, ale używając tych narzędzi należy mieć 1000% pewności, że nasz dysk nie jest uszkodzony. Niestety jeśli dochodzi do awarii takiej pewności nie można mieć i wiele razy do nas trafiały już dyski, które z prostych zleceń robiły się bardzo kosztowne i długotrwałe bo np. podczas skanowania dysku doszło do kolejnych uszkodzeń powierzchni magnetycznej talerzy lub dysk SSD, który się zgłaszał i był do niego jakikolwiek dostęp przestał w ogóle odpowiadać.
Wybór odpowiedniej metody odzyskiwania danych powinien być uzależniony przede wszystkim od rodzaju i ważności utraconych danych. Należy tu również podkreślić, że proste zlecenia nie są bardzo kosztowne w odzyskiwaniu, a usterki mechaniczne, firmware -u, czy uszkodzone dyski SSD i tak nie są do ogarnięcia bez doświadczenia i stosownego wyposażenia.